به طور خلاصه گفتاردرمانی بررسی و برطرف کردن مشکلات ارتباطی و اختلال کلامی و گفتاری می‌باشد. به کمک گفتاردرمانی مهارت‌های ارتباط بهبود یافته و مشکلاتی نظیر تکلم، حرکت دهانی، فعالیت مداخله‌ای زبان و دیگر موارد که روی تکلم و گفتار تاثیرمی‌گذارد برطرف می‌شود.
گفتاردرمانی جهت کودکان و بزرگسالان کاربرد دارد و برای کسانی که دچار آسیب‌هایی شده‌اند که تکلم در آن‌ها دچار اختلال گردیده، مناسب است.
محدوده فعالیت گفتاردرمانی
- مشکلات لکنت زبان
- مشکل در تلفظ
- اختلالات صدا و صوت
- مختل شدن یادگیری
- زبان پریشی
- مشکلات شنوایی
- گفتار فلجی
- ارتباطات مکمل و جایگزین
- مشکل شکاف کام و لب‌ها
- بیش‌فعالی
- اوتیسم
- مشکلات و ناتوانی‌های ذهنی
- اختلال در بلع
چه افرادی نیازمند گفتاردرمانی هستند؟
افرادی که لکنت زبان‌دارند و همچنین در تلفظ کردن کلمات دچار مشکل می‌شوند و همچنین افراد اوتیسم از این روش استفاده می‌کنند. همچنین افراد کم‌توان ذهنی، افراد دارای مشکل در خواندن و نوشتن، اشخاص دیزآرتیک و آپراکسیک، افرادی که دچار مشکل در زمینه شنوایی هستند، افراد دارای شکاف کام و لب، کسانی که دارای اختلال صوتی مانند صدای گرفته و خش‌دار بوده، کسانی که مبتلا به سرطان حنجره، زبان یا گردن هستند، کودکانی که دیر به سخن می‌آیند، افرادی که پس از صدمات مغزی دچار اختلال در تکلم شده‌اند، مبتلایان به پارکینسون، بیماری als، افراد دارای مشکلات تنفسی که دچار اختلالات گفتاری شده‌اند، کودکان بیش‌فعال و یا مبتلا به سندروم دان و… می‌توانند از خدمات گفتاردرمانی استفاده کرده و بسته به شرایط خود این مشکل را برطرف کنند.
برای رفع این مشکلات زمان خاصی تعیین نمی‌شود و پیشرفت و نتیجه‌گیری بستگی مستقیم به شرایط فردی دارد.
گفتاردرمانی در کودکان
بیشتر مشکلات در گفتار و تکلم به مغز مربوط است. اختلالات رویداده می‌تواند بر اثر بروز مشکلات ژنتیک و متابولیک، سندروم‌ها، آسیب و ضربه به مغز و حتی شیوه و عادت‌های نادرست زندگی به وجود آید. بسیاری از والدین سهل‌انگار بوده و به‌عنوان‌مثال کودکی که در سن ۵ سالگی در سطح کودکان هم سن خود نیست را عادی دانسته و خود را توجیه می‌کنند. عدم توجه و پیگیری می‌تواند مشکلات را بیشتر نماید.
وراثت و ژنتیک نیز در این امر دخیل است اما اگر درمان با سهل‌انگاری و تأخیر انجام شود فرصت بهبودی کامل در کودک سلب می‌شود به‌نحوی‌که مشکلات کوچک کودکی که درمان نشود، می‌توانند تا دوران بزرگسالی ادامه داشته و زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد. این مشکلات قادر است در کودکی و بزرگسالی سبب آسیب‌های روحی و سلب اعتماد به نفس نیز شود.
تمرینات گفتاردرمانی در کودکان با توجه به سن و نیاز آن‌ها می‌تواند متفاوت باشد. به وسیله صحبت کردن، بازی، کتاب، تصاویر، اشیا و… ارتباط برقرار شده تا با مداخله زبانی تکلم و زبان تحریک گردد. در زمان بازی کودکان با توجه به سن ایجاد صدا و هجاهای درست، کودک تولید صداهای خاص را می‌آموزد.
چه زمان باید برای گفتاردرمانی اقدام کرد؟
زمان مراجعه به‌منظور گفتاردرمانی با توجه به شرایط فرد و سن آن می‌تواند متغیر باشد. اما یک‌زمان طلایی برای اقدام وجود دارد. زمان طلایی هنگامی است که فرد نیاز مبرم به درمان داشته و باید در اسرع وقت و زمان مناسب درمان‌ها شروع گردد تا بهترین و سریع‌ترین نتیجه نمایان شود. پس حتماً به زمان مناسب برای شروع گفتاردرمانی توجه داشته باشید. با مراجعه به مشاور و متخصصین به‌خوبی می‌توانید به لزوم استفاده از این روش پی ببرید.
به‌عنوان‌مثال یک فرد به دلیل سکته مغزی دچار اختلال در تکلم می‌شود؛ این فرد باید در اسرع وقت درمان‌های خود را شروع کند و مانند هر بیماری دیگر اگر در سریع‌ترین زمان ممکن درمان آغاز گردد ضریب نتیجه‌گیری بیشتر خواهد شد.
گفتاردرمانی چه مزیت‌هایی دارد؟
به طور خلاصه اینگونه می‌توان گفت که این روش درمانی می‌تواند به کودکان یاری رساند تا کلامی واضح‌تر داشته باشند. این مهارت سبب به وجود آمدن اعتماد به نفس بیشتر در کودک شده و می‌تواند اثرات مثبتی در زندگی، ارتباطات و… در حال و آینده داشته باشد.
کودکانی که دچار اختلال در خواندن و نوشتن نیز هستند با جلسات گفتاردرمانی قادرند تا حروف و کلمات را بهتر درک نموده و با تشخیص بهتر این مهارت در آن‌ها افزایش پیدا کرده و همچنین موجب ترغیب کودک در مطالعه و درس خواندن شود.
افراد بزرگسال بر اثر عواملی چون سکته و یا آسیب به سر قدرت کلام و گفتار، فهمیدن حرف دیگران و یا حتی قدرت بلع خود را از دست می‌دهند. اگر این آسیب شدیدتر باشد گسترش بیشتری پیدا کرده و می‌تواند قدرت تکلم را تا حدود زیادی از فرد سلب نماید. این روش به همراه روش‌های ارتباطی مکمل و جایگزین می‌تواند سبب شود تا ارتباط فرد با دیگران حفظ گردد.
با مشاوره و اقدام به موقع می‌توان با کمک گفتاردرمانی از گسترش مشکلات کاسته و به بهبودی بیشتر نزدیک‌تر شد.