این مشکل در واقع یک مشکل گفتاری در کودکان است. مشکل و اختلالی در اعضای کفتاری کودک وجود ندارد و دلیل آن عدم هماهنگی مغز در دستور و به حرکت درآوردن اعضایی چون زبان، لب، فک و… است که سبب می‌شود اختلالاتی در کلام و نحوه بیان آن‌ها به وجود آید. به‌طورکلی و به ادعای والدین این کودکان بعضی از کلمات و صحبت‌های بیان‌شده توسط کودک ناواضح بوده و قابل‌درک نیست. مشکل ارتباط و درک کلام از مشکلات پدر و مادر این فرزندان است.
علت آپراکسی چیست؟
یک اختلال گفتاری حرکتی به حساب می‌آید که در آن عاملی سبب می‌شود تا از طرف مغز پیام‌ها برای حرکت درست ابزارهای کفتاری به آن‌ها منتقل نشود. در واقع تصمیم به بیان و درک جملات در ذهن صحیح است اما در زمان اجرای دستورات و هماهنگی مشکل به وجود می‌آید. در اکثر موارد از گفتاردرمانی برای رفع و کم کردن این مشکلات استفاده می‌شود و میزان تأثیرگذاری آن در هر فرد ممکن است متغیر باشد.
علائم و نشانه‌های آپراکسی چیست؟
سه ویژگی و علامت اصلی برای این عارضه وجود دارد که در ادامه به آن اشاره می‌شود:
- وجود اشتباهات در تلفظ کلمات و آواها و بی‌ثبات بودن ادا کردن کلمات به‌نحوی‌که یک کلمه و عبارت هر بار به شکلی جدید و نامفهوم گفته می‌شود.
- هر مقدار کلمات سخت‌تر و طولانی‌تر می‌شود گفتن آن برای کودک سخت‌تر و دشوارتر می‌گردد.
- در زمان حرف زدن و بیان کلمات لحن و نوع گفتار مطابق با آنچه که می گوید نیست. به عبارتی کلام آهنگ منطبق بر مفهوم را ندارد.
دیگر ویژکی های آپراکسی در کودکان
- علاوه بر موارد اصلی که در بالا اشاره شد ویژگی های دیگری نیز وجود دارد که از نشانه‌های آپراکسی در کودکان است:
- این کودکان اولین کلمات خود را دیرتر از همسن های خود بیان می کنند.
- صدا و کلمات تولیدی از این کودکان کم و محدود ایت
- دهان این کودکان برای تولید کلمات حرکات زیاد و بی حاصل دارد
- در بیان صداهای آ، ای و او بی‌ثبات و پر اشتباه هستند
- اشتباهات گفتاری و جابجا ادا کردن صدا و حروف مشاهده می‌شود
انواع آپراکسی گفتاری کدام است؟
به‌طورکلی دو نوع آپراکسی وجود دارد. آپراکسی گفتاری کودکی و آپراکسی گفتاری اکتسابی
آپراکسی گفتاری کودکی: این مشکل از دوران کپدکی و به دنیا آمدن وجود دارد. بیشتر زمینه ژنتیک داشته و در پسران بیشتر از دختران به چشم میخورد.
آپراکسی گفتاری اکتسابی: این مشکل در ابتدا وجود نداشته است و در اثر عوامل خارجی و اتفاقات به وجود می‌آید. بیشتر در سنین بالا مشاهده می‌شود.
دلایل به وجود آمدن آپراکسی از نظر پزشکان
به‌طور دقیق و کامل دانشمندان نمی دانند دلیل این پدیده چیست اما آن را بیشتر به دلیل ژنتیک و عدم رشد کلی زبان و مشکل در ارسال پیام‌ها از مغز به زبان می دانند.
ممکن است این اختلال دلایل بزرگ تری داشته باشد مانند:
- اوتیسم
- صرع
- فلج مغزی
- گالاکتوزمبیا
- اختلال های عصبی عضلانی
درمانگر چگونه آپراکسی کودکان را تشخیص می دهد؟
درمانگر و پزشک با روش های زیر این عارضه را تشخیص می دهد:
- از کودک خواسته می‌شود یک هجا یا کلمه را بارها تکرار نماید
- خواسته می‌شود کلماتی که طول آن‌ها افزایش می یابد را بخواند و تکرار کند
- دقت می کند که چگونه کودک صدای واکه یا همخوان خاصی را ایجاد می کند
- به نحوه تشدید گذاری و حرکت بین کلمات و هجا ها دقت می کند
- دقت می کند چه مقدار از کلمات کودک توسط بقیه قابل‌درک است
- تست شنوایی گرفته می‌شود زیرا ممکن است کلمات را درست نشنیده و درست ادا نکند
- از لحاظ فیزیکی و پزشکی اندام گفتاری نیز بررسی می‌شود
درمان آپراکسی
این عارضه نیاز به درمان دارد و به نحوی نیست که به‌مرور زمان و بالا رفتن سن اصلاح گردد. البته موارد اکتسابی بعد مدتی بهبود پیدا می کند یا اثرات درمانی در آن‌ها سریع‌تر است. روش اصلی درمان با گفتاردرمانی است. طبق برنامه ریزی دقیق به‌طور پیوسته تمرینات انجام می‌شود تا اثرات آن مشاهده شود. برخی از تمرینات به شرح زیر است:
- خواسته می‌شود که کلمه و عبارتی چندین بار تکرار گردد.
- تمرین گفتن هجا ها یا کلمات خاص انجام می‌شود و خواسته می‌شود که از صدایی به صدای دیگر تغییر ایجاد کند.
- توصیه می‌گردد که به‌طور دقیق به حرکات لب و دهان درمانگر در زمان تلفظ دقت نماید.
- کمک گرفتن از علائم و نشانه‌های تصویری و دیداری به‌نحوی‌که به‌طور مثال این کار را در مقابل آینه انجام دهد. با این کار یادآوری می‌گردد که چگونه دهان مطابق با کلمه موردنظر حرکت کند.
در مواردی که شدت آپراکسی بیشتر است آموزش داده می‌شود که برای رساندن پیام و مفهوم از علائم دیگری استفاده نماید.مانند استفاده از حرکات در زمان صحبت که به‌وسیله آن می‌شود ارتباط بهتری با اطرافیان و محیط داشت.
با دقت و شناسایی این مشکل در دوران کودکی طبق آنچه در بالاتر اشاره شد، می‌توانید با مراجعه سریع‌تر برای درمان آن اقدام کنید تا شرایط بهتر و سریع‌تری برای بهبودی حاصل شود و کودک بتواند در سال‌های بعد و ورود به اجتماع ارتباط بهتری با دیگران برقرار نماید. شناسایی و درمان‌های زودهنگام می‌تواند از بیشتر شدن مشکلات کلامی و گفتاری جلوگیری به عمل آورد. به‌طورکلی هر زمان که احساس کردید کودک شما در کلام و صحبت کردن با مشکل مواجه است حتماً به پزشک مراجعه نمایید. از دست دادن زمان می‌تواند عمق این مشکل را بیشتر کرده و به‌مرور از اعتمادبه‌نفس کودک بکاهد که لطمه جدیدی می‌تواند برای او باشد.